Có bao giờ bạn để ý thấy người Nhật thường ăn lươn nhiều vào 1 thời điểm giữa hè ở trong năm không? Việc ăn lươn vào mùa hè phổ biến đến nỗi họ còn chọn ra 1 ngày được gọi Doyo Ushi No Hi hay còn gọi là ngày ăn lươn ở Nhật.
Ngoài việc làm mát cơ thể trong cái nóng của mùa hè thì việc ăn lươn còn có ẩn chứa 1 sự thật được bắt nguồn từ thần thoại Trung Quốc và triết học cổ xưa đấy!
Thời điểm Doyo và ngày Sửu
Theo triết học Trung Hoa về Âm và Dương thì ngũ hành được tạo từ 5 yếu tố: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ (木・火・土・金・水). Một nhà thông thái lúc đó đã quyết định 4 mùa sẽ gắn liền với 4 yếu tố trong ngũ hành, đó chính là Xuân = Mộc, Hè = Hỏa, Thu = Kim (Vàng), Đông = Thủy. Nhưng điều đó lại làm “Thổ” bị tách biệt. Và để hoàn thiện vòng lặp đánh đố này, “Thổ” sẽ thuộc về cả 4 mùa như nhau, và doyo (土用) trong 18 ngày sẽ là thời gian chuyển giao giữa các mùa (1 mùa có 90 ngày và 90÷ 5 = 18). Và khoảng thời gian này sẽ giao động từ 18 đến 19 ngày tùy thuộc vào năm nhuận hay không nhuận.
Và với ngày của Sửu, 1 trong 12 con giáp của cung hoàng đạo Trung Hoa, được dựa theo việc các con giáp sẽ tương ứng với ngày trên lịch âm. Nói 1 cách đơn giản là thời điểm Doyo được xem là ngày Sửu trong Trung Hoa.
Vậy điều này liên quan gì đến lươn?
Mặc dù có khá nhiều lời giải thích khác nhau nhưng câu chuyện được xem là hợp lí (phổ biến nhất) chính là câu chuyện về Hiraga Gennai ở giữa thế kỉ 18. Hiraga Gennai – 1 Samurai bá nghệ (người tinh thông nhiều nghề nhưng chẳng giỏi nghề nào) đã giúp 1 ông chủ quán Unagi bán được lươn vào ngày hè bằng cách treo 1 tấm bảng trước nhà hàng với dòng chữ Ngày của Trâu (ushi no hi). Dòng chữ này ngụ ý là những món ăn bắt đầu bằng chữ u sẽ giúp hạ nhiệt. Mặc dù vấp phải nhiều ý kiến phản đối về tính xác thực của tấm bảng nhưng nhà hàng unagi này lại thu hút rất nhiều khách vào lúc đó.
Cho nên việc ăn lươn vào thời điểm đó đã trở nên phổ biến cho đến bây giờ. Và điều này cũng làm doyo đồng nghĩa với 18 ngày trước khi kết thúc mùa hè, mặc dù sự thật là còn có đến 3 khoảng doyo chuyển mùa trong năm.
Mặc dù những lí do đằng sau việc ăn lươn vào mùa hè ở Nhật khá rắc rối nhưng unagi hoặc những thực đơn từ lươn vẫn là món ngọc thực thơm ngon trong những ngày hè nóng bức đúng không nào!
Theo Sugoi.vn/ japanistry.com
